Zwanenburg
Zwanenburg telt rond de achtduizend inwoners. Het gemiddelde inkomen in Zwanenburg is lager dan elders in de gemeente. De komende jaren zal Zwanenburg vergrijzen; het percentage jongeren loopt terug, terwijl het aandeel 65-plussers zal groeien. De woningen in Zwanenburg werden gebouwd om arbeiders ‘uit de stad’ (Amsterdam) te huisvesten. Hier is vanuit het ‘tuindorp’ idee gebouwd. De woningen zijn en waren bescheiden in omvang, en zijn nog steeds aantrekkelijk voor minder draagkrachtigen. Net als in Badhoevedorp is de oversteek naar de andere kant van de Ringvaart makkelijker gemaakt dan de reis naar Hoofddorp en Zwanenburg is dan ook niet erg gericht op de Haarlemmermeerpolder.
Van snelle groei naar stagnatie
Zwanenburg is kort na de drooglegging als buurtschap aan de Ringdijk ontstaan door de vestiging van landarbeiders en polderwerkers. De gunstige ligging, halverwege het tramtraject Amsterdam – Haarlem, droeg in de eerste decaden van de 20e eeuw bij aan versnelde groei. Al vroeg kwamen in Zwanenburg arbeiders uit de stad wonen. De verwantschap tussen Halfweg en Zwanenburg is onder meer terug te zien in de naamgeving ‘Zwanenburg’; vernoemd naar het gemeenlandshuis ‘Swanenburg’ in Halfweg.
Omdat de Ringvaart een belangrijke aan- en afvoerroute vormde, ontwikkelde de werkgelegenheid zich sterk. Halverwege de jaren ’70 telde Zwanenburg bijna 1.500 arbeidsplaatsen: er stond een grote meubelfabriek en een broodfabriek van Albert Heijn. Samen met Hoofddorp was Zwanenburg – Schiphol niet meegerekend – de banenmotor van Haarlemmermeer. Maar de industrie verdween uit het dorp; zo sloot de CSM-suikerfabriek in Halfweg in 1992 haar deuren.
Volgens de volkstelling van 1971 telde Zwanenburg in dat jaar 9.520 bewoners. De stormachtige ontwikkeling van luchthaven Schiphol en de daarmee gepaard gaande geluidshinder beperkten de groei van Zwanenburg, waarop een fase van stagnatie volgde. Die stagnatie leidde tot gezinsverdunning en vergrijzing binnen de populatie en het bevolkingsaantal nam af. Die terugloop had ook consequenties voor het voorzieningenniveau in het dorp. Met de jaren verdwenen de school voor voortgezet onderwijs, het zwembad, en een aantal grotere bedrijven. In het dorpscentrum kwamen panden leeg te staan. Toch spelen buurt en dorp nog steeds een centrale rol in het dagelijks leven van Zwanenburgers.