Hoofddorp Floriande

Luchtfoto van Floriande met Overbos op voorgrond (fott: Kees van der Veer)
De Vinex-wijk Floriande werd begin 2000 ontwikkeld als gevolg van nieuw ruimtelijk beleid: focus kwam te liggen op geconcentreerde verstedelijking aan de stedenring van de Randstad (Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra, 1991). Tussen 2002 en 2010 werden 6.500 woningen in westelijke richting gerealiseerd om de woningbehoefte van Zuid-Kennemerland en Amsterdam op te vangen. Door een snelle reactie van de markt, waren veel bouwgronden in handen gekomen van commerciële partijen. De ontwikkeling van Floriande kwam hierdoor meer dan voorheen bij projectontwikkelaars te liggen. De aandacht voor stedenbouwkundige structuren en inrichting van de openbare ruimte verdween naar de achtergrond, en de behoefte van de woonconsument kwam meer centraal te staan. Woningen werden groter ontworpen en opvallender vormgegeven: de woning werd een middel om het eigen maatschappelijk succes te etaleren. Een rijke schakering aan architectuur, woonconcepten en materiaalgebruik was het gevolg, en kenmerkt de wijk Floriande.
Floriande had aantrekkingskracht op starters en jonge, hogeropgeleide gezinnen die aan het begin van hun woon- en gezinscarrière stonden. Op zoek naar ruimte, rust en groen, keerden zij de stad de rug toe, zonder de nabijheid van de grote stad definitief op te geven. Deze omvangrijke en eenzijdige populatie-injectie leidde tot een heuse geboortegolf. De grote instroom van gezinnen die zich in het spitsuur van het leven bevonden, had ruimtelijk onvoorziene gevolgen. De grootte van de woningen in Floriande was ten koste gegaan van de openbare ruimte en het groen in de wijk. Het ‘eigen’ groen in de voortuinen had dit moeten compenseren. De drukke huishoudens kozen echter voor onderhoudsvrije oplossingen: veel steen en weinig groen. Zo kreeg Floriande een veel steniger karakter dan vooraf bedoeld was.
Omdat de gezinnen in Floriande voor hun werk en gezinsleven sterk afhankelijk van de auto zijn – het autobezit in deze wijk is het hoogste van Hoofddorp – staat de verkeersdoorstroming in de krap vormgegeven openbare ruimte onder druk. De busbaan over de Deltaweg/Waddenweg ‘snijdt’ Floriande in twee delen: aan de westkant staan de woningen, ten oosten zijn de meeste voorzieningen gesitueerd. Met verscheidene proeven voor het openstellen van de busbaan en een recente uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen wordt er continu gezocht naar het optimum tussen wooncomfort, veiligheid en een goede doorstroming.
jongeren op de skatebaan in Floriande (foto: Margo Oosterveen)
Vijftien jaar na de start van de bouw bereikt de grote groep peuters en kleuters uit de ‘Vinex-generatie’ massaal de adolescentie. Het aantal pubers piekt in 2020, waarna de 18-plusser het jeugdlandschap in Floriande zal gaan kleuren. Het aantal jonge mensen (0 t/m 26 jaar) is in 2035 met een vijfde afgenomen. Verandering van het aantal jongeren in de wijk kan een stempel drukken op de woonomgeving. In woongebieden waar bij het ontwerp van de buitenruimte geen rekening is gehouden met een gelijktijdige verandering in levensfase van een omvangrijke groep, kan verdringing en concurrentie tussen kinderen en jongeren gaan optreden. Klachten over jeugdoverlast kunnen toenemen. Professionals in de wijk zijn hier scherp op. In samenspraak met jongeren wordt gezocht naar nieuwe voorzieningen: de aangelegde skatebaan in de wijk is hier een voorbeeld van. Ook zijn er in de wijk twee ontmoetingsplaatsen voor jongeren (JOP) ingericht.
Floriande heeft – in lijn met de beleidsdoelstelling – een aanzuigende werking gehad op mensen van buitenaf: de helft van de inwoners van Floriande komt van buiten de gemeente. Hun sociale contacten reiken nog altijd tot ver buiten de Ringvaart. Ondanks de uitgewaaierde sociale levens, zijn de lokale verbanden – door een langer verblijf van inwoners in de wijk – redelijk tot bloei gekomen. De buurtcohesie zit nu op het gemiddelde van Haarlemmermeer. Het toegenomen buurtcontact is echter instrumenteler van aard dan elders. Ondersteuning bestaat vooral uit wederzijdse praktische diensten, zoals gereedschap uitlenen, samen klussen of op elkaars kinderen passen. Voor buren zorgen of ondersteuning in geval van ziekte of minder validiteit doet zich nog nauwelijks voor: inwoners zijn nog relatief jong, welvarend en hebben veel eigen kracht. Dit gaat veranderen: het aandeel 65- en 75-plussers gaat verdubbelen. De stijgende zorgvraag zal het aanbod aan informele zorg en ondersteuning onder druk zetten.
De crisis heeft ook in het relatief welvarende Floriande haar sporen nagelaten: de werkloosheid en het aantal huishoudens rond het sociaal minimum zijn gestegen. Hoewel het scheidingspercentage in Floriande niet hoger ligt dan elders, wonen er door de omvang van de wijk wel meer gescheiden mensen. Omdat veel woningen op de top van de markt werden gekocht, staan er veel ‘onder water’: de gevolgen van een scheiding zijn in deze wijk daarom ook groter. Een gedwongen woningverkoop kan leiden tot grote financiële problemen. Op deze ontwikkeling is ingespeeld door in een voormalig noodgebouw van een school urgentiewoningen te realiseren waar gescheiden ouders worden opgevangen.