Spaarndam en Spaarnwoude
Het dorp Spaarndam bestond tot aan de Tweede Wereldoorlog uit wat lintvormige bebouwing en een kerk. Door economische bloei in de regio, maar ook door de ontruiming van eilanddorp – dat voor het Amsterdamse havengebied werd geannexeerd – groeide de vraag naar woonruimte. Rond 1965 verrezen de eerste rijwoningen en ieder decennium breidde Spaarndam richting het noordoosten uit met kleinschalige woonwijken. Later werden deze woningen aangevuld met een strakke, functionele bouwstijl uit de jaren zestig en zeventig én de hofjesrijke ‘bloemkoolwijken’ uit de jaren tachtig. De meest recente nieuwbouw is gebouwd aan de zuidpunt van het dorp. Daar staat de wijk SpaarneBuiten met 311 ruime woningen en appartementen aan of nabij het water. Het kleine dorp Spaarnwoude is vooral bekend door de kenmerkende Stompe Toren; een voormalige kerk. Recreatiegebied Spaarnwoude – waar de naam Spaarnwoude ook bekend van is – loopt van de Ringvaart tot aan het Noordzeekanaal en ligt niet alleen in onze gemeente (Houtrakpolder, Inlaagpolder), maar ook in de gemeente Velsen (Buitenhuizen).
Een lange geschiedenis
Spaardam heeft een erg lange geschiedenis, zeker voor Haarlemmermeerse begrippen. Deze geschiedenis is onlosmakelijk verbonden met het water. Het is dan ook genoemd naar de plek waar de rivier het Spaarne in de 13e eeuw werd afgedamd. De watergang van de Grote Sluis scheidt Spaarndam in twee delen; het westelijk deel hoort bij gemeente Haarlem, terwijl het oostelijk deel onderdeel is van gemeente Haarlemmermeer. Het dorp Spaarnwoude kon al voor de komst van dammen en sluizen ontstaan doordat een strandwal natuurlijke bescherming bood tegen het water. Eerst vond hier nog akkerbouw plaats, maar door inklinking en veenafgraving werd het land te drassig voor landbouw en beperkte men zich tot veeteelt. De Stompe Toren wordt voor het eerst beschreven in 1036 en is daarmee het oudste gebouw van de gemeente. Maar de Stompe Toren heeft ook een mooie recente geschiedenis met een culturele bestemming.